مشخصه های فردی و استانی مرتبط با رفتار باروری در زنان ایرانی (۱۳۹۰)

زمینه: باروری در شرایط فعلی مهم­ترین عامل تعیین کننده میزان رشد جمعیت کشور به شمار می­آید. میزان باروری در ایران از اواسط دهه 1360 روبه کاهش نهاده و در سال­های اخیر به ثباتی نسبی در محدوده سطح جایگزینی رسیده است. با این وجود سطوح باروری در بین استان­های کشور متفاوت است. روش­ها: با توجه به این­که هدف از مطالعه حاضر بررسی عوامل مؤثر بر رفتار باروری زنان در دو سطح فردی و استانی می­باشد لذا از مدل­ دوسطحی استفاده شده است. داده­ها نیز از نتایج سرشماری 1390 و پیمایش جمعیت و سلامت سال 1389 اقتباس شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر، زنان دارای همسر 49-15 ساله ایران و نمونه آماری شامل 299539 نفر از زنان جامعه آماری می­باشد. یافته­ها: نتایج بررسی نشان داد که واریانس تعداد فرزندان زنده به دنیا آمده در بین استان­ها تفاوت معناداری دارد. محل سکونت، وضعیت اشتغال و وضعیت سواد اثر معناداری بر تعداد فرزندان زنده به دنیا آمده داشته است. همچنین متغیرهای سطح دو (میانگین سن زنان در اولین ازدواج، درصد شیوع وسایل پیشگیری و سطح توسعه به تفکیک استان­) بر شیب وضعیت سواد و وضعیت اشتغال اثر معناداری داشت. نتیجه­گیری: رفتار باروری زنان در استان­های کشور به سوی همگرا شدن پیش رفته است و اگر تفاوتی هم بین برخی از استان­ها در زمینه باروری وجود دارد متأثر از سطح توسعه آن استان­ها است. چون سایر متغیرها (مانند وضعیت سواد و وضعیت اشتغال)  که بر رفتار باروری زنان تأثیرگذار هستند نیز متأثر از سطح توسعه استان بوده­اند.